Kitabın Açıklaması
Yapay zeka teknolojisi artık günümüzde eğitim, sağlık, tarım, finans sektörü gibi birçok noktada ve kamu faaliyetlerinde çeşitli alanlarda kullanım alanına sahiptir. Bu teknoloji insan yaşamı üzerinde dönüştürücü etkisini her geçen gün arttırmaktadır. Bununla birlikte yapay zeka teknolojisinin kullanımı ekonomik ve sosyal faydaları beraberinde getirirken, bireyler ve toplumlar için potansiyel riskler ve olumsuz sonuçların dikkate alınması gerekmektedir. Yapay zeka sistemlerinin şeffaf olmayan doğası, bireylerin bu sistemler tarafından nasıl değerlendirildiklerini anlamalarını güçleştirirken; teknolojisin yaygınlaşması, yapay zekanın işleyişine dair belirsizlikler ve ortaya çıkan sonuçlarla ilgili etik ve hukuki kaygıları arttırmaktadır. Bu belirsizlik ve riskler temel haklar, güvenlik ve sağlık üzerinde olumsuz etkiler doğurmakla birlikte bireyleri otomatik karar verme sistemlerine karşı zayıf bir konuma itmektedir. Yapay zeka sistemlerinin güvene değer olduğunun ortaya konulması ve bireylerin temel haklarına zarar vermeyecek bir şekilde tasarlanması gerekmektedir. Bu çerçevede yapay zekanın fırsatları ile birlikte getirdiği zorluklar ve ihtilaflar bu teknolojinin düzenlenme ihtiyacını ortaya koymuş ve Avrupa Birliği tarafından yapay zekanın belirli çerçevede kurallara bağlanmasına yönelik Avrupa Birliği Yapay Zeka Yasası hazırlanmıştır. Bu bağlamda Yapay Zeka Yasası atılan ilk kapsamlı adımdır.
Yasa yapay zeka teknolojilerine risk temelli bir yaklaşım izleyerek risk kategorilerine ayırarak düzenleme yoluna gitmiş Avrupa Birliği içerisinde yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, piyasaya sürülmesi ve kullanımı için risk sınıflandırmasına göre kurallar belirlemektedir. Bu çerçevede çalışma kapsamında öncelikle yapay zeka teknolojine ilişkin kavramlar ele alınarak yapay zeka teknolojisinin kullanımı sonucu ortaya çıkan çekinceler, problemler ve etkileri üzerinde durulacak, Avrupa Birliği’nin yapay zeka teknolojisine yönelik “güvenilir yapay zeka” anlayışı temel unsurları değerlendirilecektir. Bu bağlamda güvenilirliğin sağlanmasında bir unsur olan Yapay Zeka Yasası’nın konusu ve kapsamı, yapay zeka teknolojisini düzenlenmeye yönelik “risk temelli yaklaşım” yasa hükümleri ve sistematiği çerçevesinde ele alınacaktır. Risk temelli yaklaşım çerçevesinde yapay zeka sistemlerine yönelik risk sınıflandırması, yasa hükümleri ve yapım süreci değerlendirilmiş ve risk temelli yaklaşım bağlamında yapay zeka sistemleri ve bu sistemlerin aktörleri bakımından ortaya konulan yükümlülükler ile yapay zeka sistemleri ve ilgili aktörlere yönelik yönetişim modeli değerlendirilecektir.
